15
Ambargo Sonrası İran Ekonomik ve Ticari Etki Analizi
Döviz kuru (İran Riyali/ABD Doları, 2004-2015)
Kaynak: İran Merkez Bankası
Kanıtlanmış petrol rezervleri
Ülkeler
Sıra
Rezerv (milyar varil)
Venezuela
1
299,9
Suudi Arabistan
2
266,6
Kanada
3
175,0
İran
4
157,3
Kanıtlanmış doğalgaz rezervleri
Ülkeler
Sıra
Rezerv (trilyon m
3
)
Rusya
1
49,5
İran
2
34,0
Katar
3
24,5
Kaynak: OPEC
40.000
30.000
20.000
10.000
0
2015/16
2014/15
2013/14
2012/13
2011/12
2010/11
2009/10
2008/09
2007/08
2006/07
2005/06
2004/05
Resmi Kur
Piyasa Kuru
İş yapma kolaylığı sıralaması 2016
Seçilen Ülkeler
Sıra / 189
Singapur
1
ABD
7
BAE
31
Türkiye
55
Suudi Arabistan
82
İran
118
Hindistan
130
İş yapma kolaylığı sıralaması 2016 (189 ülke arasındaki
sırası)
Dünya Bankası Kriterleri
İran
Türkiye
Sözleşme Uygulama
62
36
İnşaat Ruhsatı Alma
69
98
İş Kurma
87
94
Elektrik Bağlantısı
88
36
Gayrimenkul Tescili
91
52
Kredi Alma
97
79
Vergi Ödeme
123
61
İflas Prosedürleri
140
124
Azınlık Yatırımcılarının Korunması
150
20
Sınır Ötesi Ticaret
167
62
Kaynak: Dünya Bankası
Kaynak: Dünya Bankası
İran Merkez Bankası ABD Doları/riyal kuru piyasanın
yaklaşık %20 üzerindedir.
İran’da resmi döviz kuru ile piyasadaki dolar kuru farklılık
göstermektedir. Yatırımcılar dolarlarını İran Merkez Bankası
kurundan riyale çevirirlerse, piyasada alabilecekleri miktara
kıyasla %20 civarında kayıp yaşayabilirler. İki oran
arasındaki bu açığı kapatmak için, 2013 yılında resmi kurun
artırılmasına karar verildi. Dolar 2012’de 12.000 riyale
eşitken, 2013’te neredeyse iki katına çıkarak 25.000 riyale
ulaştı. Fakat günümüzde bu farkın devam etmesi
yatırımcılar için hala risk oluşturmaktadır.
İran doğal kaynaklar açısından zengin bir ülkedir.
Dünyanın ikinci en büyük kanıtlanmış doğalgaz rezervleri ve
dünyanın dördüncü en büyük petrol rezervleri İran’da
bulunuyor. İran aynı zamanda dünyadaki en büyük çinko
rezervlerinden birine sahip ve bakır yatakları açısından ilk
10 ülke arasında yer alıyor.
İran iş yapma kolaylığı konusunda Türkiye’den geridedir.
Dünya Bankası, araştırmasına katılan 189 ülkeyi o ülkelerde
iş yapma kolaylığını 10 kriter ışığında değerlendiriyor. Bu
değerlendirmeye göre, İran 2016’da iş yapma kolaylığında
tüm ülkeler arasında 118. sırada yer alırken, Singapur ise ilk
sırada yer aldı.
İran’ın başarılı olarak değerlendirildiği kriterler
«Sözleşmelerin uygulanması» ve «inşaat ruhsatı alma»
olurken, «iflas prosedürleri» ve «azınlık yatırımcılarının
korunması» alanlarında ise sıralamada kendine daha geride
yer buldu. Türkiye ile kıyaslandığında, İran «iş kurma» ve
«inşaat ruhsatı alma» konusunda daha iyi bir konumda olsa
da, diğer 8 kriterdeki performansı Türkiye’ye göre daha
düşüktür.
Makroekonomik Bakış
2.1 Makroekonomik bakış
2.
Genel Ekonomik Görünüm ve İş Yapma Ortamı
