10
2016 Yatırım Endeksi
Metodoloji
Global olarak incelendiğinde dış yatırımları cazip kılan ana unsurların; arz güvenliği,
know-how transferi, maliyet avantajları ve pazar potansiyelini daha etkin bir şekilde
değerlendirme isteği olduğu görülmektedir. Bazı mevzuat bariyerlerinin aşılması ve
ülkelerin yerel yasal düzenlemelerine uyum ihtiyacı da yurtdışına yatırımı tetikleyen
diğer faktörler olarak ortaya çıkmaktadır.
Türkiye özelinde durum incelendiğinde ise, özellikle 2000’li yıllardan itibaren, Türk
şirketlerinin yurtdışında yaptıkları yatırımların ivme kazandığı gözlemlenmektedir.
Türk yatırımlarında da, diğer gelişmekte olan ülkelerin dış yatırımlarına paralel bir
şekilde, pazar potansiyelini değerlendirmeye dönük yatırımlar öne çıkmaktadır.
Bunun yanı sıra, Türkiye’nin mevcut yatırım stoğu analiz edildiğinde, özellikle komşu
coğrafyalarda yer alan ülkeler ile Türkiye’nin ekonomik veya politik ilişkisi önemli
bir yatırım motivasyonu olarak belirginleşmektedir. Bu çerçeveden bakıldığında
global yatırımcılar için önemli bir tetikleyici unsur olan know-how transferi ve arz
güvenliğine dönük yatırım kararları Türk şirketleri için ikinci sırada gelebilmektedir.
Küreselleşen yatırımlarıyla önemli mesafe kat etmiş yatırımcılar ile daha fırsat odaklı
ilerleyen yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyen faktörler göz önüne alınarak,
hedef pazarlar iki farklı grupta sıralanmıştır. Türk şirketlerine dönük hazırlanan endeks
sıralamasında, gelişmiş ülkelerin birçok kriterde sahip oldukları avantajlar nedeniyle,
dış yatırım alanında önemli fırsatlar sunabilecek gelişmekte olan ülkelerin önüne
geçmesini dengelemek adına, ülkeler kişi başına düşen milli gelirleri göz önüne
alınarak, yüksek gelirli ülkeler ile orta ve düşük gelirli ülkeler olmak üzere iki gruba
ayrılarak incelenmiştir.
Endeksin metodolojisi, Türkiye’nin önde gelen yurtdışı yatırımcı şirketlerinin temsil
edildiği DEİK uzmanlarının, yatırım danışmanlığı alanında önemli tecrübe sahibi
Deloitte uzmanlarının ve 2013 yılından bu yana faaliyetlerini sürdüren Yurtdışı
Yatırımlar İş Konseyi üyelerinin görüşleriyle şekillendirilmiştir. Kullanılan veriler halka
açık kaynaklardan derlenmiş olup, dönemsel mevcut en güncel haliyle incelenmiştir.
Düzenli tekrarlanması planlanan bu endeks çalışması; belli bir yatırım kararını
etkilemekten ziyade, ilgili ülkenin Türk yatırımcısının gözünde çekiciliğinin ve algısının
seviyesini ve ileriki yıllar için beklentileri sergilemeyi hedeflemektedir. Endekste üst
sıralara gidildikçe ülkelerin Türk yatırımcılar açısından yatırım çekiciliği artmaktadır.
Ülkeler sıralanırken;
• kalkınmışlık düzeyleri ve know-how potansiyelleri,
• iç ve komşu pazar büyüklükleri,
• iş gücü, lojistik ve üretim maliyetleri,
• hammadde potansiyelleri,
• sahip oldukları mevzuat avantajları veya dezavantajları,
• Türkiye ile ekonomik ve politik ilişkileri
değerlendirilmiş ve ağırlıklandırılmıştır.
