125
Ambargo Sonrası İran Ekonomik ve Ticari Etki Analizi
Mineraller
Diğer büyük emtiaların arasında çinko, çelik, alüminyum, altın ve
kömür öne çıkmaktadır.
İran dünyanın en büyük kurşun ve çinko rezervlerinden
birisine sahip.
11 milyon tonla dünyadaki toplam kurşun ve çinko
rezervlerinin %4’üne sahip olan İran; Çin, Kazakistan ve
Hindistan’dan sonra Asya’daki en büyük 5 kurşun ve
çinko konsantresi üreticileri arasında yer alıyor. 2014'te
130 bin ton çinko üreten İran, üretimini 2025’e kadar 300
bin tona kadar çıkarmayı planlıyor.
İran, Zanjan Bölgesindeki Angooran madenlerindeki
yüksek saflıkta ve yapıda kurşun ve çinkoya sahip
olması, ve Yazd Bölgesindeki Mehdiabad’daki yüksek
hacimde kurşun ve çinko madenlerine sahip olmasıyla
tanınıyor.
Kurşun ve çinko devletin fazla yatırım yapmadığı
endüstriler arasında yer alıyor. Halihazırda kurşun ve
çinko endüstrisinde görülen büyüme özel sektörün ve
IMIDRO’nun faaliyetlerinden kaynaklanıyor.
İranlı yatırımcılar Türk madencilik sektöründe de faal
haldeydi. İranlı girişimciler kurdukları Kayseri Maden
Metal AŞ aracılığıyla Türk hükümetinin özelleştirdiği
kurşun ve çinko üreticisi Çinkur şirketini 14 milyon dolar
karşılığında satın aldılar. Şirketi üç yıl işlettikten sonra
Türk yatırımcılara devretmişlerdir.
İran dünyanın en büyük dokuzuncu bakır rezervine sahip.
İran dünyanın dokuzuncu en büyük bakır rezervi olan 2,6
milyar tonluk rezerve sahip. İran 2014'te 194.000 tonluk
katot bakır üretti ve yıllık üretimini 2025’e kadar dörde
katlayıp 800.000 tona çıkarmayı hedefliyor.
Ülkedeki en büyük bakır üreticisi, Tahran Borsası’nda
(TSE) 73,3 trilyon ile Mobarakeh Co’dan sonra en büyük
piyasa sermayesine sahip ikinci şirket olan National
Iranian Copper Industries Co. (NICICO).
Kerman bölgesinde Sar Cheshmeh’deki madenler büyük
bakır cevheri rezervlerine sahip. Mahdi-abad ve
Angouran’da da önemli miktarda bakır cevheri mevcut.
Yabancı şirketlerin de katılımıyla, İran 2014'te 350 bin
tonluk alüminyum üretti.
2014'te 350 bin ton alüminyum üreten İran, 2025’e
kadar yılda 1,5 milyon ton üretim yapmayı planlıyor.
Piyasada aktif olan oyuncular IRALCO ve Almahdi
Aluminum Co. da IMIDRO’nun sahipliği altında.
Çin, Alman, Fransız ve İtalyan şirketler İran’daki
alüminyum üretimine katılıyor. Bu şirketlerin yaptırım
sonrası ortamda yatırımlarını arttırmaları bekleniyor.
İran’ın 1,2 milyar tonluk kömür rezervi var.
İran’ın kömür rezervi toplam küresel rezervin %1’nden
azına denk geliyor. IMIDRO’ya göre, İran’daki
kanıtlanmış elde edilebilir kömür rezervleri 1,2 milyar ton
miktarında. Mevcut konsantre kömür üretim
kapasitesinin 1,5 milyon ton olduğu tahmin ediliyor.
Khorasan, Razavi, Kerman, Semnan, Mazandaran, ve
Gilan’daki büyük kömür madenlerine ek olarak, Tahran’ın
kuzeyi ile Azerbaycan ve İsfahan bölgelerinde de daha
ufak boyutlu madenler mevcut.
İran’ın altın rezervlerinin 300 ton civarında olduğu tahmin
ediliyor.
İran 300 tonluk (8,04 milyon ons) rezervlere sahip olduğu
varsayılıyor. İran 2014'te Orta Doğu’daki en büyük altın
işleme operasyonu olduğu tahmin edilen Zarshuran
fabrikasını kurdu.
Altın madenleri halihazırda Sistan ve Baluchestan,
Khorasan Razavi, Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan,
İsfahan ve Markazi bölgelerinde işletiliyor.
194
191
227
227
220
0
200
400
2014
130
2013
130
2012
140
2011
140
2010
130
Çinko
Bakır
İran’ın tahmini bakır ve çinko üretimi (bin ton)
Kaynak: USGS
Kaynak: Tahran Borsası
Tahran Borsası’nda Çinko Sektöründeki Başlıca Şirketler
Şirket
Piyasa Değeri (milyar riyal)
Iran Zinc Mines Dev. Group
2.993
Bama Mining & Industrial Co.
1.174
Bafgh Mines Co.
590
5.5 Madencilik, Değerli Taş ve Mücevher
5.
Sektörel Analizler
