Türk-Kenya İş Konseyi Ortak Toplantısı, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta’nın katılımlarıyla, 9 Nisan 2014 Çarşamba günü, İstanbul’da düzenlendi. DEİK Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şerafettin Aşut’un başkanlık ettiği toplantıya, T.C. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, T.C. Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, Kenya Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanı Amina Mohamed, Kenya Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kiprono Kittony, Türk-Kenya İş Konseyi Başkanı Dr. Ali Nahit Bozatlı ve Kenya-Türk İş Konseyi Başkanı Abdulwalli Shariff ile otomotiv, bilgi ve iletişim sistemleri, reklam ve tanıtım, turizm, danışmanlık, gayrimenkul, inşaat ve dış ticaret sektörlerinde faaliyet gösteren işadamları heyeti katıldı.
Programın ilk kısmında, Türk ve Kenyalı özel sektör temsilcilerinin bir araya geldikleri ikili görüşme toplantıları gerçekleştirildi. İkili görüşmelerin ardından çalışma yemeği düzeninde devam eden programın açılış konuşmasını T.C. Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekci gerçekleştirdi. Konuşmasında, Kenya Cumhurbaşkanı Sayın Uhuru Kenyatta başkanlığındaki heyetin bir gün önce Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün huzurunda 10 anlaşma imzaladığını hatırlattı. Sayın Bakan, güvenlikten enerjiye, yatırımdan kültür ve turizme kadar çeşitli alanlarda imzaladıkları anlaşmalarla yasal zemini güçlendirilen ikili ilişkilerin çok daha sağlıklı temeller üzerinde yükseleceğini ifade etti. İş adamları için büyük bir önemi bulunan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmasıyla Kenya'daki Türk yatırımcıların haklarının koruma altına alındığını kaydeden Sayın Bakan, anlaşmaların Kenya için de büyük avantajlar doğurduğunu söyledi. Nisan sonu ya da Mayıs ayı başında Kenya'ya geniş katılımlı bir iş gezisi düzenleneceğini açıkladı. Afrika'da 35’e çıkan büyükelçilik sayımızın 2014 yılı sonu itibarıyla 39'a çıkarmayı hedeflediklerini iletti. Sayın Bakan, Türkiye'nin Afrika ve Kenya konusundaki politikalarına ilişkin olarak, Afrika'yla olan dış ticaret hacmimizin toplam 3 milyar dolarken bugün itibarıyla 23 milyar doları aştığını aktardı. Bu tür gelişmeleri Kenya ile olan ticaretimizde de görmek istediklerini, mevcut ikili ilişkilerin son derece yetersiz kaldığını dile getirdi. Bu çerçevede, 2015 için bir hedef koymak istediklerini, bu rakamı da 500 milyon dolar olarak belirlediklerini aktardı. Türk Hava Yolları'nın (THY) Afrika'da 25 ülkede 36 noktaya uçuş yapan bir konuma ulaştığını belirten Sayın Bakan, bu uçuşların iş hacmini artıran önemli gelişmelerden olduğunu söyledi. Türk müteahhitlik sektörünün Çin'den sonra dünyada 2. sırada olduğunu anımsattı. Sektörün şu anda sürdürmekte olduğu işlerin toplam tutarının 280 milyar doları aştığı bilgisini verdi. Sektörün Kenya'daki alt yapı yatırımları için çok önemli işler üstlenebileceğini belirten Bakan, Başbakanımızın da talimatlarıyla Kenya’daki bu işleri müteahhitlerimizin alması için Eximbank kredileriyle desteklemeyi düşündüklerini ve bunu hedeflediklerini belirtti.
Türk-Kenya İş Konseyi Başkanı Ali Nihat Bozatlı yaptığı konuşmada, Kenya’nın istikrarlı seyreden ekonomisi ile Türk yatırımcılarına pek çok alanda güvenli iş fırsatları sunduğunu söyledi. Bozatlı toplantı öncesi gerçekleştirilen ikili görüşmeler ile sağlanan ortam gibi, sektörel odaklı ortamlar yaratarak iki ülke işadamları arasındaki işbirliklerini artırmayı hedeflediklerini belirtti.
Kenya-Türk İş Konseyi Başkanı Abdulwalli Shariff konuşmasında, her iki ülke hükümetlerine de özel sektöre verdikleri destekten dolayı teşekkür etti. Önceki gün imzalanan İş Konseyi Kuruluşu Mutabakat Zaptı ile YKTK’nın Türk ve Kenyalı işadamları için büyük bir fırsat olduğunu, müzakereleri devam eden Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi ve TSE ile Kenya Standardlar İdaresi arasında Teknik İşbirliği Anlaşmalarının da yakın zamanda imzalanmasını ümit ettiklerini belirtti. Bu anlaşmaların ticarette yaşanan gecikmeleri önleyeceğini umduklarını dile getirdi. Ayrıca, Türkiye’ye girişte Kenyalı işadamlarına uygulanan vize prosedürlerinin kolaylaştırılmasını talep ettiklerini söyledi.
DEİK Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sayın Şerafettin Aşut konuşmasında, Cumhurbaşkanının ziyaretinin, Kenya ile ilişkilerimizin ve Afrika kıtasıyla stratejik ortaklığımızın güçlendirilmesine önemli katkılar sağlayacağını vurguladı. Türkiye olarak genelde Afrika ile, özelinde ise Doğu Afrika ile ekonomik ilişkilerimizin daha ileri seviyelere çıkmasına özel önem verdiğimizi belirten Aşut, Kenya’nın öncülük ettiği Doğu Afrika’daki entegrasyon çabalarının bölgede istikrarın sağlanması ve bölgenin zenginleşmesi için son derece anlamlı olduğunu belirtti. Aşut ayrıca, bir gün önce imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması’nın (YKTK) Kenya’daki halen 50 milyon dolar seviyesindeki yatırımlarımızı daha da ileri seviyelere çıkaracağını ve Türk iş dünyası olarak Kenya yetkililerinin de desteği ile Kenya’yı küresel değer zincirinde daha ileri seviyelere çıkaracak yatırımlar yapmak istediklerini dile getirdi.
Kenya Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Kiprono Kittony konuşmasında, her iki ülkenin de sahip olduğu olanaklar ile birbirini tamamladığını ve bir sinerji oluşturduğunu söyledi. Kenya’nın ve Doğu Afrika bölgesinin Türkiye için çok uygun bir partner olduğunu, Kenya özel sektörünün hükümetleri ile uyumlu bir şekilde çalıştığını, önceliklerinin tüm uygulamaları işadamları için kolay bir hale getirmek olduğunu aktardı. Kenya’nın GSYİH’sinin 2014 yılında % 5’lik bir büyüme sergilediğini gördüklerini ve önümüzdeki bir kaç yıl da bu büyüme hızını koruyacağını tahmin ettiklerini iletti. Türkiye ile ticari ilişkilere bakıldığında Türkiye’nin turizm, tarım ve imalat sektörlerinde aktif olduğunu ve Afrika pazarına hızlı bir giriş yaptıklarının görüldüğünü dile getirdi. Kenya ürünlerinin de Türkiye pazarına girişi konusunda çalıştıklarını belirtti. Özellikle çay gibi tüketim mallarının Kenya’dan Türkiye pazarına getirilmesi konusunda girişimlerde bulunduklarını anlattı.
T.C. Milli Eğitim Bakanı Sayın Nabi Avcı konuşmasında, önümüzdeki dönem gerçekleştirilecek Kenya ziyaretlerinde dünyanın en büyük eğitim teknolojileri projesi olan Fatih Projesi’nin birikim ve deneyimlerini paylaşacaklarını, öğrencilerin bilgisayar destekli eğitim görmelerini sağlamanın yollarını görüşeceklerini dile getirdi.
Kenya Dışişleri ve Uluslararası Ticaret Bakanı Sayın Amina Mohamed konuşmasında, Kenya Ulusal Ticaret ve Sanayi Odası’nın da en yakın zamanda bu faydalı etkinliğin devamı niteliğinde bir toplantı hazırlayacaklarını ve böylelikle bu toplantıda temin edilen bağlantıları geliştirme olanağı bulunacağını dile getirdi. Kenyalı öğrenciler için Türkiye’den sağlanan bursların sayısının da artırılmasını umut ettiklerini dile getirdi ve Kenyalı öğrencilere sağlanan destek için Milli Eğitim Bakanımıza teşekkür etti.
Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta ise kendilerine gösterilen misafirperverlik için teşekkür ederek, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin tesis edildiği 1968'den bu yana ilişkilerin güçlü bir ortaklık ve halklar arasında kalıcı bir iyi niyet şeklinde geliştiğine işaret etti. Sayın Kenyatta, Kenya’nın, Doğu Afrika'da yatırımlar için tercih edilen cazibe merkezi olarak kendisini konumlandırmış olduğunu ve bölgenin ekonomi, ticaret ve yatırım merkezi haline geldiğini belirtti. Sayın Cumhurbaşkanı ülkesine en çok Çinli müteahhitlerin geldiğini söyleyerek, Türk müteahhitlerini de ülkelerinde görmekten mutluluk duyacaklarını söyledi. Kenya'da sadece yüzde 35'lik bir nüfusa elektrik sağlayabildiklerini belirten konuk Cumhurbaşkanı bu oranı yüzde 85-90'lara çıkarmak istediklerini, Türk hükümetinin işadamlarını desteklemesi halinde bu konuda Türk özel sektörüne fırsat doğabileceğini ekledi. Kenya’ya düzenlenmesi öngörülen heyet ziyareti sırasında çok daha geniş bir Kenyalı işadamı kitlesi ile Türk işadamlarını buluşturacaklarını belirten Sayın Kenyatta, bunun herhangi bir Avrupa ülkesine yaptığı ilk ziyaret olduğunun altını çizerek bu ziyaretinin iki ülke arasındaki ticari ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesi konusundaki potansiyeli gösterdiğini ifade etti.
Konuşmaların ardından Kenya Cumhurbaşkanı Sayın Uhuru Kenyatta’nın Cumhurbaşkanlığı görevine gelişinin 1. yıldönümü vesilesiyle pasta kesildi.
Program, Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı’ndan Proje Müdürü Sayın Ahmet Cüneyt Selçuk’un “Türkiye’deki Yatırım Ortamı” başlıklı sunumu ve Kenya Yatırım İdaresi Genel Müdür Vekili Sayın Pius Rotich’in “Kenya’daki Yatırım Olanakları” başlıklı sunumu ile son buldu.
