T.C Ekonomi Bakanlığı'ndan Kurulumuza iletilen bir yazıda, Tahran Ticaret Müşavirliğimizden bildirildiği üzere, İran'da sayılarının 700'ün üzerinde olduğu söylenen sanayi bölgelerinin en büyüğü olarak gösterilen Şemsabad Sanayi Bölgesi'ne 8 Mart 2017 tarihinde Müşavirliğimizce bir ziyarette bulunulduğu belirtilmekte ve söz konusu ziyaret sırasında edinilen bilgiler aşağıda özetlenmektedir:
- 1990 yılında faaliyete geçmiş olan Bölge 3.000 hektarlık alanı kaplamakta ve bunun 1.800 hektarının altyapısı hazır bulunmaktadır. Bölgede doluluk oranı %60 olup %30'luk ek bir kısmın da faaliyete geçmesine yönelik çalışmalar sürmektedir.
- Bölgede faaliyet göstermek üzere başvuru yapan firma sayısı 2.500 civarındadır. Bunların 1.380'i faaliyete geçmiştir.
- Bölgedeki gaz, su, elektrik tedariki, yolların yapılması, yeşil alanlar, kanalizasyon, atık su, aydınlatma, sağlık hizmetleri gibi temel hizmetler devlet tarafından tamamlanmakta ve işletmeleri, Türkiye'deki modele benzer şekilde bölgedeki şirketlerce oluşturulan bir işletmeci tarafından üstlenilmektedir.
- Bölgede faaliyet gösterecek firmalar Bölge Müdürlüğü'ne başvurmakta, başvurularının incelenmesi sonrasında kendilerine çalışma izni ve tapu verilmektedir. Söz konusu tapu süresiz olmakta, ancak firma tarafından alım-satım, devir vb işlemlere konu edilememektedir. Ayrıca, çalışma iznini aldıktan sonra taahhütlerini zaman sınırları içinde tamamlamayan firmaların izin ve tapuları geri alınmaktadır.
- Bölgede önde gelen sektörler olarak, metal, inşaat malzemeleri, döküm, otomotiv yedek parça, vana, muhtelif montaj, mermer, taş, cam, boya, kimyasallar, elektrik, elektronik, hazır giyim, gıda, kozmetik, ilaç sayılmaktadır.
- Sanayi Bölgelerinde faaliyette bulunmanın en önemli avantajı, firmaların tek başlarına üretime geçmeleri halinde, önceden Belediye ve Çevre Koruma Kurumu'ndan almaları gereken izinlerin uzun süreçleri ve yüksek masraflarından kurtuluyor olmalarıdır. Firmaların çalışma kollarına göre çeşitli vergi avantajları da mevcuttur. İşçiler için ödenecek prim ve kesintilerde herhangi bir farklılık olmamakla birlikte yatırımcı firmanın yabancı olması halinde Yatırım Ajansı tarafından sağlanan bazı teşvikler söz konusu olmaktadır. Bölgede yabancı işçi çalıştırılması konusunda bir kota mevcut değildir.
- Bölgede yatırımı bulunan diğer ülkeler Çin Halk Cumhuriyeti, Almanya, Fransa,İtalya olup, bunların genellikle İranlı firmalarla ortaklık kurma şeklinde var oldukları ifade edilmiştir.
- Bölgede yapılan üretim, ihracat gibi konularda rakamlar hakkında bilgi edinilmek istenmiş, ancak bu konuda kayıt tutulmadığı belirtilmiştir. Genelde istatistik konusunda yetersizlik bulunduğu, verilen rakamların da tahmini olduğu gözlenmiştir.
- İran makamları, bölgede çok sayıda kaliteli üretim yapan firma bulunduğunu, ancak en büyük eksiğin daha ileri teknoloji ve dış pazarlara açılmaya yönelik bilgi konularında olduğunu, bu konularda eksiklerini kapatacak Türk firmaları ile ortaklıklar kurmaya hazır olduklarını ifade etmektedirler.
