Türk Cumhuriyetleri Bağımsızlığın 30'uncu Yılında İstanbul'da Bir Araya Geldi

 

Türk devletlerinin bağımsızlığının otuzuncu yıl dönümü vesilesiyle Türk Cumhuriyetleri arasındaki ticari ve ekonomik iş birliğini daha ileriye taşımak amacıyla T.C. Ticaret Bakanlığı ev sahipliğinde ve Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK)'in organizasyonuyla düzenlenen "Türkiye-Türk Cumhuriyetleri Ekonomi ve Ticaret Konferansı" 11 Kasım 2021 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirildi.

 

"Bağımsızlığın 30'uncu Yılında Gelecek İçin Ortak Vizyon" temasıyla İstanbul'da düzenlenen Türkiye- Türk Cumhuriyetleri Ekonomi ve Ticaret Konferansı'na T.C. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Yatırımlar ve Dış Ticaret Bakanı Sardor Umurzakov, Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayil Cabbarov, Kazakistan Ulusal Ekonomi Bakanı Asset Irgaliyev, Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniyar Amangeldiev, DEİK Başkanı Nail Olpak ve Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu başta olmak üzere ilgili ülkelerin resmi kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, kamu ve özel sektör temsilcilerinden 450 kişi katıldı. Türk Konseyi Genel Sekreteri  Bagdad Amreyev de konferansa video mesaj gönderdi.

 

Konferansın açılışının ardından Bakanların katılımıyla basın toplantısı düzenlenirken, gün boyunca küresel gelişmeler ışığında Türk devletleri arasında ticaretin artırılması, karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, ulaştırma ve lojistik alanındaki sorunların çözümünün ele alındığı üç panel ile birlikte G2B oturumu ve 1.050'den fazla ikili iş görüşmesi gerçekleştirildi.

 

Türkiye ile Kazakistan arasında Mutabakat Zaptı imzalandı

 

Türkiye ve Kazakistan heyetler arasında görüşmenin ardından, ardından Türkiye-Kazakistan Sınır Ötesi Merkezlerde İş birliği Mutabakat Zaptı" T.C. Ticaret Bakanı Mehmet Muş ve Kazakistan Ticaret ve Entegrasyon Bakanı Bakhyt Sultanov tarafından imzalandı.

 

Mehmet Muş: "Ticaretimizin önündeki engelleri kaldırmalı, ticaretimizi daha da serbestleştirmeli ve iş birliğimizi geliştirmeliyiz"

 

Konferansın açılışında konuşan T.C. Ticaret Bakanı Mehmet Muş, konferansın Türk dünyasının geleceğine yönelik ortak bir vizyon belirlenmesine katkı sağlamasını umduğunu belirterek, her alanda sahip olunan köklü ilişkilerin ekonomik ve ticari alanda daha da derinleştirilmesinin amaçlandığını söyledi. Türkiye'nin, kardeş ülkelerin bağımsızlıklarını ilk tanıyan ülke olduğunu hatırlatan Muş, "Bağımsızlık sonrası Türkiye olarak temennimiz, yeni kurulan kardeş devletlerin bölge ve dünya ile bütünleşmesi ve ülkemizle her alanda güçlü ilişkiler tesis etmeleri olmuştur. Türk Cumhuriyetleri ile ilişkilerin güçlendirilmesi, Türkiye'nin daimi vizyonudur. Bölgemizin ve halklarımızın refahını arttırmak ve gelecek kuşaklarımıza gurur duyabileceğimiz bir miras bırakabilmek için hiç şüphesiz atılacak daha çok adımımız var. Zira biz birlikte olup omuz omuza verirsek dünya sahnesinde Türk devletleri olarak daha güçlü şekilde var oluruz. Mal ve hizmet ticaretimizi geliştirmek ve hedeflerimize ulaşmak için ticaretimizin önündeki engelleri kaldırmalı, ticaretimizi daha da serbestleştirmeli ve iş birliğimizi geliştirmeliyiz. Bu yeni dönemde arzumuz, kardeş Türk Cumhuriyetleri ile hizmet ticareti ve e-ticaret alanındaki iş birliğinin güçlendirilmesi ve bu yeni dönemin gerekli kıldığı yasal altyapıyı gecikmeden oluşturulmasıdır. Sadece kara yolunda değil, demir yolunda da iş birliğimizi güçlendirebileceğimiz alanlar mevcut bulunmaktadır. Gelin, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ile sağladığımız olanağı hep beraber geliştirelim. Türk tarihinde önemli bir yeri olan İpek Yolu'nu ortak çabamızla canlandıralım ve birbirimize daha da yakınlaşalım. Dış ticaretimizde milli paralar konusunda firmalarımızın daha cesur davranabilmeleri için güven artırıcı adımları atmalıyız. Ekonomilerimiz üzerinde döviz baskısını azaltmak için ortak geleceğimizde milli paraların payını artırmamız gerekiyor. Ülkemizin Türk Cumhuriyetlerindeki yatırımlarının toplam piyasa değeri 7,7 milyar dolara ulaşmıştır. Türk Cumhuriyetleri'nin ülkemizdeki yatırımları ise 8 milyar dolardır. Bu rakamların daha yükseklere çıkabileceğini biliyoruz" diye konuştu.

 

Sardor Umurzakov, "İş insanlarına kolaylıklar sağlanması için çalışıyoruz"

 

Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Yatırımlar ve Dış Ticaret Bakanı Sardor Umurzakov, "Özbekistan'ın Türk Konseyi üye ülkeleriyle ilişkileri hız kesmeden devam ediyor. Son 5 yılda Özbekistan ve üye ülkelerin ticaret cirosu 2 kat artmıştır. Ülkemizde, Türk Konseyi ülkelerinden yaklaşık 3 bin yeni şirket kurulmuş ve sayıları 5 katına yükselmiştir. Bunlar iyi göstergeler ama potansiyelimiz için daha iyi göstergeler yaratılabilir. Özbekistan'da hukukun üstünlüğünün temini, yargı sisteminin reformu ve yolsuzlukla mücadele konularında tüm mekanizmalar geliştirildi. Dünyanın yaklaşık 100 ülkesine vizeleri kaldırdık. Ülkemizin bu yıl yüzde 6,8 önümüzdeki yıl ise yüzde 6 büyüyeceği vurgulanıyor, biz daha yüksek rakamları amaçladık. İş insanlarına daha kolaylıklar sağlanması için çalışıyoruz. Türk Konseyi Üye ülkeleri ile iş birliğinin artırılması önceliğimizdir" dedi.

 

Mikayil Cabbarov, "Yeşil ekonomi yolunda çalışmaların artırılması gerekmektedir"

 

Konferansın, ticari ilişkilerin güçlendirilmesi, ticaret, nakliyat, yatırım ve yeşil enerji ile iklim değişikliği konularında önemli gelişmelerin elde edilmesine faydalı olacağını söyleyen Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayil Cabbarov ise, şöyle konuştu:"Halklarımızın tarihi bağlılığı, coğrafi yakınlığımız, dünya lojistik merkezlerinin konumu, hedeflerimize ulaşmada önemli imkânlar yaratacaktır. Azerbaycan, Türk dili konuşan ülkeler arasında ilişkilerin geliştirilmesinde faal olarak katkıda bulunmakta ve teşebbüslerin gelişmesi için çalışmaktadır. Salgının etkilerinin azalması Azerbaycan ekonomisinde süratlenmeye zemin yaratmıştır. Türk dili konuşan ülkelerle çok taraflı iş birliklerinin gelişmesi, yeşil ekonomi yolunda çalışmaların artırılması gerekmektedir. Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev'in rehberliğiyle Azerbaycan Ordusu ülke topraklarını işgalden kurtardı. 44 günlük vatan muhaberesinde büyük zafer kazandık. Söz konusu dönemde Türkiye ve Türk Konseyi, Azerbaycan'a siyasi ve manevi destek verdi."

 

Asset Irgaliyev, "Amacımız Türk konseyinin yapısını güçlendirmek ve uluslararası organizasyona dönüştürmek"

 

Kazakistan Ulusal Ekonomi Bakanı Asset Irgaliyev da yaptığı konuşmada, "Bağımsızlık kazanmamızın ardından tüm Türk Konseyi ülkeleri kısa sürede büyük bir ekonomik etkinlik kazandı. Pazar ekonomisi, yaşam standartlarının iyileştirilmesi, hukuki ve demokratik sosyal devletin oluşturulması, ticari ilişkiler bizim verimli etkileşimimizin en önemli itici gücünü oluşturdu. Bunlar bize ekonomik bağlantı fırsatları veriyor ve ilişkilerimiz kuvvetleniyor. Türk Konseyi bu noktada önemli bir görev görüyor. Amacımız bu konseyin yapısını güçlendirmek ve tam bir uluslararası organizasyona dönüştürmek. Böylece çok taraflı iş birlikleri gelişirken, Türki ülkelerin global düzeydeki çıkarları da ön plana geliyor. Kazakistan'la üye ülkeler arasında bu yılın ilk yarısında ticaret yüzde 17 arttı. 4 milyar dolara ulaştı. 6 binden fazla Türk devletlerinden şirket ülkemizde çalışıyor. Bunlar verimli iş birliklerimizin kanıtı. Önemli başarılar kaydettik ülke olarak. Yabancı yatırımlar için iş dünyasına projelerini uygulamaları için çok önemli çözümler ortaya koyuyoruz. Çok önemli vergi kolaylıklarımız bulunuyor" dedi.

 

Daniyar Amangeldiev: "Hidroenerji konusunda iş birliği yapmalıyız"

 

Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniyar Amangeldiev ise, "Orta Asya Cumhuriyetleri gelecekte de birbirini tamamlayan ekonomiler olarak faaliyet göstermeye devam edecek. Bizim ortak tarihi ve manevi mirasımız var, bu da iş birliğimize temel oluşturmaktadır. Özel ekonomi şartları oluşturmalıyız çünkü gelişmiş ülkelerden geri kalmamamız gerekiyor. Türk Cumhuriyetlerinde başarı ve huzuru sağlamamız önceliklidir ve bunu sadece ortak çaba ile sağlayabiliriz. Orta Asya çok dinamik gelişen bir bölgedir. Enerji, gıda, madencilik gibi kritik sektörlerde büyüme imkânları var. Ortak teknik parametreleri geliştirmemiz gerekiyor. Ulaştırma alt yapısını da geliştirmemiz bizim ticari ilişkilerimize çok büyük katkıda bulunacaktır. Enerjide tek tip uyumlu politika gütmeliyiz. Hidroenerji konusunda iş birliği yapmalıyız ve Orta Asya'daki kıt su kaynaklarının çözümüne katkıda bulunmalıyız. Tarım sektörü de bölgemiz için hayati önem taşıyor" diye konuştu.

 

Nail Olpak: "Dostlarımızla birlikte büyüyoruz"

 

DEİK Başkanı Nail Olpak ise,Türklerle ilgili birçok efsane, destan ve hikâyede, atın sahibinin yakın arkadaşı, zafer ortağı ve değerli varlığı sayıldığını belirterek, "Kadim Türk kültüründeki at ile özdeşleştirilen ana tema ise, aslında dostluk. Bizler de kutsal dostluğun aramızdaki önemini biliyor, dostlarımızla birlikte büyüyoruz" dedi. 1992 yılında, toplam ticaret hacminin 275 milyon dolar iken, 2020 yılında 8,4 milyar dolar olarak gerçekleştiğine dikkat çeken Olpak, "Bir taraftan önemli bir artış, ancak dostça ifade etmeliyiz ki, potansiyelimizi yansıtmıyor. Covid-19 salgını birlikte glokalleşen, tek kaynağa bağlı kalmanın risklerini gören, tedarik zinciri ve dijital hayatın öne çıktığı süreçte, ekonomi alanında yeniden gözden geçirmemiz gereken unsurlar olduğunu düşünüyorum" dedi.

 

Olpak: "Hep birlikte daha fazla iş birliği için hazırız. Birlikte güçlüyüz, daha da güçlü olacağız."

 

Türk iş dünyasnın cesareti, hızı, fiyat ve kalitesi ile zaten rakiplerinin önünde olduğunu belirten Olpak, "Aramızdaki dostluk ve paylaşmaya hazır anlayışımızla da hep birlikte daha fazla iş birliği için hazırız. Bu iş birliğini daha fazla geliştirebilmek için, birbirimizden sadece enerji ve hammadde değil, aynı zamanda işlenmiş sanayi ürünleri almak önceliğimiz olmalı. Kardeş cumhuriyetlerin makine, ekipman ve sermaye malları ihtiyacını en uygun koşullarda Türkiye'den karşılayabilecekleri de bir gerçek. Sektörel politika ve uygulamalar, bilgi ve teknoloji transferi, kamu özel sektör ortaklığı, sanayi bölgeleri, teknoparklar alanında uygulamalı tecrübe paylaşımı da, önemli iş birliği alanları olabilir. Ticaret politikalarında eşgüdümün sağlanması, ulaştırma ve lojistik altyapısının güçlendirilmesi ve tarife dışı engellerin önce azaltılıp sonra da ortadan kaldırılması da büyük önem taşıyor. Birlikte güçlüyüz, bunları başardıkça daha güçlü olacağız" şeklinde konuştu.

 

M. Rifat Hisarcıklıoğlu: "Tercihli Ticaret Anlaşmaları ile aramızdaki ticareti, daha serbest hale getirelim"

 

Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu ise, "Tercihli Ticaret Anlaşmaları ile aramızdaki ticareti, daha serbest hale getirelim. Hizmet sektöründe de ülkelerimiz arasında ciddi bir iş birliği fırsatı bulunuyor. Hizmet ticaretini kolaylaştıracak bir anlaşmaya ihtiyacımız var. Gümrük işlemlerinde ortak standartlar belirlemeli, süreçleri basit ve hızlı hale getirmeliyiz. Birbirimize yönelik, geçiş kotalarını da kaldırmalıyız. Daha fazla ticaret, daha fazla girişimciyle ve daha güçlü özel sektörle sağlanır. Ülkelerimizdeki girişimciliği ve özel sektörü geliştirmek için de güçlü Oda sistemine ihtiyacımız var. Türkiye bu konuda önemli başarılara ve tecrübeye sahiptir. İş birliğimizi geliştirebileceğimiz bilişim ve yazılım alanında da yeni projelere ihtiyacımız var. Ayrıca ülkemizde de kurulan çok sayıda Teknoparklar da bu iş birliğimizi geliştirmeye yönelik hizmetler vermektedir. Bu alanda da ciddi iş birliği imkânları vardır" ifadelerini kullandı.

 

Türkiye-Türk Cumhuriyetleri Ekonomi ve Ticaret Konferansı'nda, Kuzu Grup ve SOCAR Turkey Enerji A.Ş. Gümüş Sponsor olarak, Avva Global Enerji Holding, Coca-Cola İçecek A.Ş., Pasifik Eurasia Demiryolu Taşımacılık, Procter & Gamble(P&G) ve TAV Havalimanları ise Bronz Sponsor olarak yer aldı.