T.C. Ticaret Bakanlığı ve Afrika Birliği iş birliğinde Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından düzenlenen Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu Sanal Platformu'nun açılış oturumu, T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, T.C Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Afrika Birliği Komisyonu (AUC) Ekonomik İşler Komiseri Victor Harison, DEİK Başkanı Nail Olpak, DEİK/Türkiye-Afrika İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Berna Gözbaşı'nın katılımıyla 8 Ekim 2020 tarihinde gerçekleştirildi. 8-9 Ekim 2020 tarihlerinde düzenlenen Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu Sanal Platformu'nda iki günde 45 üst düzey konuşmacının katılımıyla 10 oturum ve panel düzenlenecek ve 2.500 katılımcı arasında canlı iş görüşmeleri gerçekleşecek.
Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu Sanal Platformu'nun açış hitaplarını gerçekleştiren T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Kovid-19 hastalığı küresel sistemdeki çarpıklıkları gösterirken sistemin yapısından kaynaklanan eşitsizlikleri daha da derinleştirdi. Bugüne kadar 1,5 milyon civarında Afrikalı dostumuzun bu hastalığa yakalanmasından büyük üzüntü duyuyoruz" dedi. Afrika ülkelerinden her yıl binlerce kişinin hastalıklarının şifasını Türkiye'de Türk hastanelerinde aradığını söyleyen Erdoğan, "Yatırımlar, teknik destekler, ilaç ve tıbbi malzeme ticareti, sağlık turizmi gibi birçok boyutu olan bu alanda iş birliğimizi daha da ilerletebiliriz. Bu amaçla kurulacak Türkiye Afrika Sağlık Ortakları Platformu sektörde kapsamlı ve kalıcı bir iş birliğine imkan sağlayabilir. Bu yönde atılacak her türlü adımı desteklemeye hazırız" diye konuştu. Salgın döneminde ekonomik hayatın tamamen durmasına müsaade etmediklerini, şirketleri üretime, ticarete devam etmeleri noktasında teşvik ettiklerini belirten Erdoğan, lojistik sıkıntılara ve karantina önlemlerine rağmen Afrika'daki Türk şirketlerinin salgın döneminde özveriyle çalışmalarını sürdürdüklerini söyledi.
Erdoğan: "Kıta çapındaki Türk yatırımlarımızın piyasa değeri ise 6 milyar doları aştı"
Salgın öncesinde 40 ülke ve 60 noktaya uçan Türk Hava Yollarının, 27 Afrika ülkesinde 33 farklı noktaya yönelik uçuşlarına yeniden başladığını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: "Bugün Türk firmalarının Afrika genelinde üstlendiği projelerin toplam değeri yaklaşık 70 milyar dolara ulaşmıştır. Kıta çapındaki yatırımlarımızın piyasa değeri ise 6 milyar doları aşmıştır. Firmalarımız Afrika'nın alt ve üstyapı eksikliklerinin giderilmesinde gerçekten kritik roller üstleniyor. Türk şirketleri teknoloji transferinden bilgi ve tecrübe paylaşımına, kapasite yatırımından ve artırımından ortak girişimlere kadar özgün bir model uyguluyor. Varlık gösterdikleri ülkelerde yerel istihdama ve üretime en fazla katkıyı yapan bizim firmalarımızdır. İş gücü ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü yerelden karşılayan Türk yatırımcılar, birçok yabancı firma gibi kıtaya dışarıdan işçi ithal etme yanlışına düşmemişlerdir. Yüz binden fazla Afrikalı emekçi Türk yatırımcılar sayesinde istihdam imkânına kavuşmuştur." Afrikalı liderlerin, ülkelerinde iş yapan Türk iş insanlarından hep övgüyle bahsettiğini, özellikle de Türk müteahhitlerinin Kıta'da yaptıkları işlerin çok başarılı olduğunu aktaran Erdoğan, "Üç sene önce açılışı yapılan Dakar-Blaise Diagne Uluslararası Havalimanı bunun en güzel örneğidir. Yabancı bir firmanın sekiz sene boyunca sürüncemede bıraktığı inşaatı Türk müteahhitleri sekiz ayda tamamlayarak Senegalli kardeşlerimizin istifadesine sunmuştur. Bugün Dakar-Blaise Diagne Uluslararası Havalimanı Afrika'nın en modern havalimanlarından biridir" dedi.
Erdoğan: "Kıta ile bin yıllık kadim bağları olan Türkiye, Afrikalıların kader ortağıdır"
Türkiye'nin Kıta'daki büyükelçilik sayısını 12'den 42'ye, ticaret müşavirliği sayısını da 26'ya yükselttiğini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ankara'daki Afrika büyükelçiliklerinin sayısının da 10'dan 36'ya ulaştığı bilgisini verdi. "Kıta ile bin yıllık kadim bağları olan Türkiye, Afrikalıların kader ortağıdır" ifadesini kullanan Erdoğan, "Afrika'yla ilişkilerimizin özü samimiyettir, kardeşliktir, dayanışmadır. Biz asla kısa vadeli çıkarlar peşinde değiliz, birlikte kazanmayı, birlikte başarmayı, birlikte yol yürümeyi istiyoruz. Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Formu'nun hayırlara vesile olmasını isteyen Erdoğan, gelecek yıl Türkiye'de düzenlenecek Üçüncü Türkiye Afrika Ortaklığı Zirvesi'nin de bu süreçte önemli fırsatlar sunacağını, Afrika ülkelerinin liderini ve Afrika Birliği Komisyon Başkanını Türkiye'de ağırlamaktan şeref duyacağını sözlerine ekledi.
Pekcan: "Türkiye ve Afrika kıtası arasında iki tür yakınlık bulunuyor"
T.C. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu'nda ağırlıklı olarak Kovid-19 sonrası dönemde iş ve yatırım ortamını ele alacaklarına işaret ederek, "Türkiye-Afrika: Pandemi Sonrası Dünyada Güçlü Ortaklar" ana temasıyla gerçekleştirecekleri Bakanlar Toplantısı vesilesiyle de birçok konuyu etraflıca ele alma şanslarının olacağını ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın TABEF'e katılmasının Türkiye-Afrika ilişkilerine verdiği önemin bir göstergesi olduğunu belirterek şöyle devam etti: "Türkiye olarak bugüne kadar, küresel ticaret sisteminin hakkaniyetli biçimde, çok-taraflılık anlayışı içinde ve kurallara dayalı olarak serbest ve adil rekabet çerçevesinde gelişmesinin her platformda savunucusu olduk, olmaya da devam edeceğiz. Türkiye, her daim kendi ticari hak ve menfaatlerini gözetmenin yanında en az gelişmiş ülkelerin ve diğer gelişmekte olan ülkelerin haklarının da savunuculuğunu yapmıştır. Gerek Dünya Ticaret Örgütü nezdinde, gerekse G-20, gerek Birleşmiş Milletler nezdinde ve diğer çok taraflı uluslararası platformlarda Türkiye'nin duruşu ve pozisyonu hep böyle olmuştur. Küresel ticaretin yapıcı ve hakkaniyetli bir biçimde tüm ülkelerin ihtiyaçlarını gözeterek geliştirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Türkiye olarak Afrika ülkeleriyle ekonomik münasebetimizde ortak çıkar, ortak fayda ve kazan kazan ilkelerini her zaman ön planda tutuyoruz. Afrika ülkeleriyle ticaretimizi yalnızca bir mal alım-satım ilişkisi olarak görmüyoruz. Gerçekleştirdiğimiz ticareti, kıta genelindeki Türk yatırımlarını ve Türk şirketlerince Afrika'da gerçekleştirilen müteahhitlik projelerini bir bütün olarak ele alarak tüm bunların Afrika'daki dost ve kardeş ülke ekonomilerine olan katkılarını önemsiyoruz. Ticaret ve yatırım ilişkilerimizin Afrika'daki dost ülkelerin ekonomik gelişim ve kalkınma sürecine katkı sağlaması ve ilişkilerimizin sürdürülebilir bir şekilde gelişmesi bizim için büyük bir önceliktir."
Türkiye ve Afrika kıtası arasında iki tür yakınlık bulunduğunu dile getiren Pekcan, "Birisi coğrafi yakınlık, bu bize ekonomik ilişkilerimizi geliştirme noktasında büyük avantaj sağlıyor. Diğer yakınlığımız ise en az coğrafi yakınlık kadar önemli olan, gönül dünyamızdaki yakınlığımızdır. Özellikle gönüllerimizdeki yakınlıktan hareketle, ekonomik ortaklığımızın gelişerek ve güçlenerek devam edeceğine inanıyorum" dedi.
Harison: "Afrika ekonomisi yüzde 4,9 daralabilir"
Afrika Birliği Komisyonu Ekonomik İşler Komiseri Victor Harison ise, koronavirüs salgınının küresel anlamda ve Afrika özelinde yol açtığı sosyal ve ekonomik olumsuzluklara değindi. Bu yıl salgın nedeniyle Afrika ekonomisinin daralacağını belirten Harison, "Afrika Birliği Komisyonu Ekonomi Departmanı, Afrika ekonomisinin yüzde 4,9 ila yüzde 2,1 aralığında daralacağını öngörüyor. Salgın ekonominin kilit sektörlerinde çok olumsuz etki bıraktı. Turizm, seyahat, ağırlama, üretim, ulaştırma, madencilik ve ihracat alanlarında çok olumsuzluklara yol açtı. İhracat ve madencilikte duraklamalar yaşandı. Emtia fiyatlarında ve Afrika'nın ihracatında çok ciddi düşüşler yaşandı" dedi. Salgının kamu yatırımlarını doğrudan ve dolaylı etkilediğini belirten Harrison, enflasyonun hızlı yükseldiğini, ilk çeyrekte enflasyonda yüzde 5'i aşan yükselişler gördüklerini aktardı.
Harison: "Pandemi sonrası hızlı toparlanma için ticaret canlandırılmalı"
Ekonomik toparlanma yolunda Afrika liderlerinin makroekonomik tedbirler aldığını ifade eden Harison, salgının ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini kontrol edebilmek için ani müdahalelerde bulunduklarını anlattı. Pandemiden sonra rahat toparlanma adına üretilmiş malların ithalat ve ihracatının artırılması, Afrika'nın ticaretinin canlandırılması gerektiğini vurgulayan Harison, tarım sektöründe reformların hayata geçirilmesi ve tedbirlerin sürdürülmesinin önemine değindi. Harrison, genç ve dinamik nüfusun ekonomiye katılması ve kamu-özel sektör iş birliğiyle yapılan projelerin artırılmasının vatandaşların ekonomik anlamda refahına katkı sunacağını kaydetti.
Olpak: "Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi anlaşmasına ilişkin kapsamlı rapor hazırladık"
DEİK Başkanı Nail Olpak, "Bu etkinlik için geliştirdiğimiz e-ticaret platformunda, binlerce Türk ve Afrikalı iş insanı sanal ortamda iş yapma imkanına sahip oluyor" dedi. Forumda, 2 bin 500 iş insanı, panellerde 50 ülkeden konuşmacı ağırlanacağını belirten Olpak, Nisan 2021'de 3'üncü TABEF'e ev sahipliği yapmayı planladıklarını söyledi.
Afrika'ya inandıklarını ve güvendiklerini ifade eden Olpak, Afrika Birliği 2063 vizyonu doğrultusunda, Afrika'yı geleceğin küresel güç merkezine dönüştürmek için hazırlanan, imalat/sanayileşme ve katma değerli üretim hedeflerinin de kıta ile ekonomik ilişkilerini şekillendirdiğini aktardı. Afrika'yı dünyanın en büyük serbest ticaret pazarlarından biri konumuna yükseltecek Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi anlaşmasının Ocak 2021'de yürürlüğe gireceğini hatırlatan Olpak, "Bu anlaşma ile birlikte kıta içerisindeki ticaretin 4 yıl içinde yüzde 50 seviyelerine çıkarılabileceği tahmin ediliyor. DEİK olarak, Ticaret Bakanlığımız ve İstanbul Ticaret Üniversitesi ile iş birliği içerisinde, anlaşmanın Türkiye-Afrika ekonomik ilişkilerine etkisini analiz etmek ve Türk firmalarının anlaşma hakkında daha fazla bilgi edinmesini sağlamak için kapsamlı bir rapor hazırladık. Özelikle bilişim teknolojilerinin kullanıldığı sağlık, ulaşım, mühendislik ve mimarlık, bankacılık, üretim ve sanayi gibi alanlarda PPP dahil daha fazla yatırım ve iş birliği projeleri geliştirmek amacımız" dedi.
Olpak: "Afrika Birliği ve DEİK arasında karşılıklı temsilcilik ofisi açılması önemli"
Türkiye ve Afrika arasındaki ticaret ve yatırım ilişkilerini daha da geliştirmek adına, Ticaret Bakanı Pekcan'ın da yakıdan takip ettiğini, Afrika Birliği ve DEİK arasında karşılıklı temsilcilik ofisi açılması konusunun önemli olduğunu vurgulayan Olpak, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türk özel sektörünün Afrika kıtasındaki en büyük sorunlarından birisi faaliyetlerin finansmanıdır. Türk Eximbank, bu faaliyetlere yoğun destek veriyor. Daha fazla desteğe ihtiyaç var. Ticaret Bakanlığımızın Afrika'da lojistik merkezleri kurma çalışmaları devam ediyor. Pandemi sebebiyle tedarik zincirlerini sıkça konuştuğumuz şu günlerde, bu lojistik merkezleri projeleri çok önemli. Türk özel sektörünün dış dünyaya açılan penceresi olan DEİK, 146 İş Konseyiyle ticari diplomasi anlayışıyla çalışan bir iş platformu. Bilgi ve etkileşimin öneminin arttığı günümüzde, Afrikalı dostlarımızı da DEİK'in bu benzersiz küresel networkünden daha fazla faydalanmaya davet ediyorum."