Avrupa Birliği (AB) ile Birleşik Krallık (BK) arasında imzalanan Ticaret ve İş Birliği Anlaşması kapsamında, elektrikli araç ticaretinde geçerli olan geçiş dönemi esnekliklerinin 1 Ocak 2027 itibarıyla sona ereceği belirtilmektedir. Bu tarihten itibaren yürürlüğe girecek yeni menşe kurallarının önemli riskler barındırdığı, BK Otomotiv Üreticileri ve Tüccarları Derneği (SMMT) tarafından yayımlanan raporda dile getirilmiş ve konu AB basınında geniş yankı bulmuştur.
Basında yer alan haberlerde, Avrupa Komisyonunun mevcut esnekliklerin 2027 sonrasında uzatılmasına sıcak bakmadığı ifade edilmekte; mevcut durumda AB ve BK'nin üretim kapasitesinin hâlen talebi karşılamakta yetersiz kalması nedeniyle Çin gibi üçüncü ülkelerden ithalatın zorunlu hale geldiğine dikkat çekilmektedir. SMMT raporunda, söz konusu tarifelerin yürürlüğe girmesinin sektörün karbon emisyonlarını azaltma hedeflerini zayıflatacağı, yatırımları olumsuz etkileyeceği ve pazar erişimini ciddi şekilde sınırlayacağı uyarısında bulunulmuştur.
Bu çerçevede, esnekliklerin uzatılmasından ziyade AB ve BK'nin sanayi ve yeşil dönüşüm stratejilerinde daha yakın iş birliği kurmaları gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca, BK'nin Pan-Avrupa-Akdeniz (PEM) Menşe Kümülasyonu Sözleşmesine katılımının ivedilik arz ettiği, aksi halde BK'nin 16 serbest ticaret anlaşmasındaki ihracatının risk altına gireceği ifade edilmektedir.
Bilindiği üzere, Türkiye–AB Gümrük Birliği çerçevesinde, ülkemizin BK ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasında AB ile aynı menşe kurallarını uygulama yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu nedenle, elektrikli araçlar ve bataryalara yönelik esnekliklerin 2027 itibarıyla sona erdirilmesinin Türkiye'deki sektör üzerinde de etkiler yaratabileceği değerlendirilmektedir. Öte yandan, BK'nin Pan-Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyonu sistemine katılım sağlaması halinde, Bölgesel Konvansiyon'un üstlenilmesi ve ilgili menşe protokollerinin güncellenmesi koşuluyla, uzun süredir talep edilen Türkiye–AB–BK arasında çapraz kümülasyonun hayata geçirilmesine imkân verecek olması bakımından ülkemiz açısından da fayda sağlayacağı öngörülmektedir.
