Avrupa Birliği (AB) tarafından, Atık Sevkiyat Tüzüğü'nün (Waste Shipment Regulation-WSR) uygulanmasına ilişkin mevcut durumun ele alınması amacıyla gerçekleştirilen Atık Uzman Grubu toplantısı 20 Haziran 2025 tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Bahse konu toplantının tutanakları ekte sunulmakta olup, toplantıda ele alınan hususlar aşağıdaki gibi özetlenmektedir:
- Avrupa Komisyonu (Komisyon) tarafından, Dijital Atık Sevkiyatı Sistemi'ne (Digital Waste Shipment System-DIWASS) ilişkin bilgi verilmiştir. Bu doğrultuda, DIWASS sisteminin doğrudan bir internet sitesi (grafiksel arayüz) üzerinden ya da API yoluyla yerel sistemler veya ticari yazılımlarla bir merkez aracılığıyla bağlantı kurularak kullanılabileceği; bu tür bir bağlantının mümkün olabilmesi için, ilgili sistem ve yazılımların bir uygulama mevzuatı ile belirlenecek birlikte çalışabilirlik kriterlerine göre oluşturulması gerektiği ve anılan uygulama mevzuatının Temmuz ayında Komisyon tarafından kabul edilmesinin beklendiği; ayrıca, DIWASS'ın AB operatörleri için 21 Mayıs 2026 tarihinde zorunlu hale geleceği açıklanmıştır.
- "Yeşil listedeki atıklar" olarak adlandırılan atıkların sınıflandırmasının uyumlaştırılması hakkında başlatılan kamu istişare sürecine yönelik olarak; istişarenin mevcut yeşil liste sınıflandırmasını etkilemeyeceği; ancak bu sınıflandırmanın ilave atık sevkiyatlarını kapsayacak şekilde genişletilmesinin değerlendirileceği; ayrıca, gönderen ve alıcı ülkeler arasında atık sınıflandırması uyuşmazlıkları konusunda WSR 29. maddesinin açık olduğu ve bu durumda en katı yaklaşımın geçerli olacağı belirtilmiştir.
- Komisyon'un AB'den atık ithalatına devam etmek isteyen Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) dışı ülkelerden 30 başvuru aldığı ve bu başvuruların farklı atık türlerini kapsadığı; 21 Mayıs 2027'den sonra, belirli AB atıklarının hangi OECD dışı ülkelere ihraç edilebileceğini belirleyecek yetkilendirilmiş düzenlemenin en geç 21 Kasım 2026 tarihine kadar kabul edilmesi gerektiği; Komisyon'un OECD ülkelerine yapılan atık sevkiyatı hareketlerini izleme rolünü, özellikle plastik atıklar konusunda dikkatle yürüttüğü belirtilmiştir. Plastik atıklarla ilgili olarak, 21 Mayıs 2026'dan itibaren, üçüncü ülkelere yapılacak tüm plastik atık sevkiyatları için PIC prosedürünün (ön bilgilendirme ve onay süreci) uygulanmasının zorunlu olduğu ve 21 Kasım 2026 itibariyle, OECD dışı ülkelere plastik atık ihracatının yasaklanacağı hatırlatılmıştır.
- Atık ihracatı kapsamında denetim yükümlülüklerine uyma sorumluluğunun AB ihracatçısına ait olduğu; denetim raporunun, WSR'nin 46. maddesi ve Ek X hükümlerine uygun olduğu sürece, birden fazla sevkiyatta referans olarak kullanılabileceği; Komisyon'un yöneteceği denetim sicilinde yalnızca denetlenen şirketlere dair bilgi yer alacağı ve denetim raporlarının bu sicilde yer almayacağı, dolayısıyla Komisyon'un bu raporları aktif olarak kontrol etmek gibi bir rolü olmadığı vurgulanmıştır.
- OECD ülkeleri için denetim yükümlülüğünden muafiyetin, ancak AB ile diğer ülkeler arasında yapılacak uluslararası bir anlaşmayla mümkün olduğu; denetimlerin AB'ye akredite şirketlerce yapılmasının gerekmediği ve varış ülkesinde ulusal akreditasyona sahip kuruluşlarca da yapılabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, denetim yükümlülükleriyle ilgili rehberlik dokümanının kapsam ve içeriğine dair görüşlerin 15 Eylül'e kadar paylaşılması gerektiği hatırlatılmıştır.
