TÜRKİYE-ÜRDÜN İŞ KONSEYİ AKABE ve AMMAN ZİYARETİ, 19-20 MART 2018

Türkiye-Ürdün İş Konseyi Başkanı Ömer Faruk Akbal başkanlığında 19-20 Mart 2018 tarihlerinde Akabe ve Amman'a bir ziyaret düzenlendi. Ziyarete inşaat, enerji, yapı malzemeleri, gıda/tarım, sağlık, bilişim teknolojileri, havalandırma sistemleri, mühendislik/mimarlık, kimyasal ürünler ve hazır giyim sektörlerinden 30 firma temsilcisi katıldı.

Ziyaretin ilk günü olan 19 Mart 2018 tarihinde Akabe Özel Ekonomik Bölgesi(ASEZA) ev sahipliğinde bir toplantı düzenlendi. Toplantıda ASEZA Başkanı Nasser Shrraideh tarafından Akabe'deki yatırım imkanları ve ortamına dair bir sunum gerçekleştirildi.Söz konusu toplantıya T.C. Amman Büyükelçisi Murat Karagöz ve Ürdün Haşimi Krallığı Ankara Büyükelçisi Ismail Issa Ismail Rifaie katıldı. Nasser Shraideh tarafından yapılan  sunumda aşağıda yer alan hususlar dile getirildi;

• ASEZA 375 km2'lik alandan oluşmaktadır
• Gümrük vergileri bulunmamaktadır
• Yatırımların 2025 yılına kadar 30 milyar dolar seviyesine çıkartılması hedeflenmektedir
• 2025 yılına kadar yıllık 1.5 milyon turist ziyareti hedeflenmektedir
• 2025 yılına kadar otel oda sayısının 12 bine çıkartılması hedeflenmektedir
• Yeni Akabe Limanı kargo kapasitesinin 40 milyon tona çıkartılması hedeflenmektedir
• Ürdün'ün ABD, Singapur, EFTA Ülkeleri ve Arap Ülkeleri Birliği ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır
• Bölge kapsamında 3 hastane ve 3 üniversite faaliyet göstermektedir
• 5 ülkeye 12 saat karayolu mesafesi ile ulaşılması mümkündür.

Shraideh şirketlerimiz açısından yatırım imkanları olan projeleri aşağıdaki şekilde sıralamıştır

• Al Matal Projesi kapsamında 100 bin km2'lik yapay göl,konut, marina, restorant, mağazalar 4 ve 5 yıldızlı otel inşaatları
• Sahilde 300 odalı 6600 km2'lik alanda 5 yıldızlı otel inşaatı
• Sahilde 4 yıldızlı 130 odalı, 976 m2 otel inşatı
• 260 bin m2'lik alana eğlence ve su parkı inşaatı (proje değeri 10 milyon Ürdün Dinarı)
• Sağlık turizmine yönelik 85 bin m2'lik alana sağlık şehri inşaatı
• 4 kamu hastanesi, 5 özel hastane kapsayan 255 bin m2'lik alana inşaa edilecek olimpik spor şehri (5 otel, FIFA standartlarında stadyum, 4 havuz, spor tesisleri)
• 700 bin m2'lik alana AVM, ofis binaları, spor merkezleri, restorantlar ve tıbbi merkez inşaatı
• Akabe'ye 2 sanayi bölgesi inşaatı
• Gweirah'ya 3 sanayi bölgesi inşaatı

İş Konseyi Başkanı Ömer Faruk Akbal, Akabe'nin bölgedeki stratejik konumu nedeniyle Türk firmaları açısından son derece cazip olduğunu, Suriye'deki iç savaş nedeniyle transit yolunun kapanması ile Türkiye'den Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerine yapılan ihracatta karayolu taşımacılığı durmuş durumda olduğunu, bunun sonucu olarak KİK ülkelerine ihracat yapan firmalarımızın Akabe'de yatırım yaparak nakliyede büyük avantaj sağlayacağını dile getirdi. Diğer yandan, söz konusu firmaların Mısır ve Doğu Afrika pazarlarına da çok yakın mesafede olması nedeniyle bu pazarlara erişimde büyük kolaylık sağlanacağını belirtti.Tüm bunların yanında Ürdün'ün ABD ve Kanada ile olan STA'sı ve Arap Serbest Ticaret Bölgesi üyesi olmasının buradaki yatırımcılar için çok büyük avantajlar sağladığının gözlemlendiğini, iki ülke arasındaki turizm sektörünün geliştirilmesi bağlamında, THY uçuşlarının yeniden başlaması ile turist sayısının artması için Türkiye Seyahat Acentaları Birliği ile de İş Konseyi olarak işbirliği yapılacağını vurguladı.

Toplantı'nın ardından Akabe'de yer alan otel, konut ve spor tesislerinden oluşan "Ayla Projesi" ne bir ziyaret düzenlendi. Ziyareti takiben aluminyum bobin üretimi yapan "Orbit Aluminyum Industries", gıda ürünleri üreten "Qurina Food Industries" ve güneş panelleri imalatı yapan "Wiosun Renewable Energy" firmalarına iat tesis ziyaretleri gerçekleştirildi.

20 Mart günü Akabe'den Amman'a geçildi. T.C. Amman Büyükelçisi Murat Karagöz heyeti Büyükelçilik konutunda kabul etti. Murat Karagöz, Ürdün'ün bölgede kritik bir öneme sahip olduğunu, ülkede 1.4 milyon Suriye vatandaşının yaşadığını, ekonomik olarak zor bir dönemden geçtiğini ifade etti. İsrail ile 1994 yılında bir barış anlaşması imzalandığını ancak siyasi ilişkilerin iyi olmadığını, komşuları Irak'ta tam anlamıyla istikrar sağlanamadığını, Suriye'deki savaşın 8. yılını doldurduğunu, Türkiye ve Ürdün arasındaki siyasi ilişkilerin en üst düzeyde olduğunu, geçtiğimiz yıl Cumhurbaşkanımızın Ürdün ziyareti ve ardından Aralık ayında Ürdün Kralı'nın Türkiye ziyaretinin son derece başarılı geçtiğini belirtti. Yine geçtiğimiz yıl Ürdün Başbakanı'nın Türkiye'yi ziyaret ettiğini, yakın zamanda ise Dışişleri Bakanımız ve Genel Kurmay Başkanımız'ın Ürdün'ü ziyaret ettiğini ifade etti. Ürdün tarafının Türkiye'den taleplerinin ise Ürdün'den Türkiye'ye daha fazla ihracat, Ürdün'e Türkiyeden daha fazla yatırım ve teknik yardım şeklinde olduğunu söyledi. Bunların dışında THY Istanbul-Akabe seferlerinin başlaması ile turizm alanında işbirliğinin daha da güçleneceğini, Akabe'ye ise lojistik, turizm ve serbest bölge olmak üzere entegre bir proje olarak bakılması gerektiğini söyledi.

İş Konseyi Başkanı Ömer Faruk Akbal konuşmasında Ürdün'de İş Konseyi olarak bulunmaktan büyük memnuniyet duyduklarını, Akabe ziyaretinin son derece başarılı geçtiğini, Amman'da da İş Konseyi Ortak Toplantısı'nın yanısıra, Rakhaa Derneği ile Filistinli ve Ürdünlü İşadamları Forumu ile toplantılar düzenleneceğini ifade etti.

Büyükelçimizin konutunda yapılan toplantının ardından Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Jafar Hassan'a makamında bir ziyaret düzenlendi. Ziyarette Ürdün tarafından Altyapı ve Konut Bakanı Sami Halasa, Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı Muhammed Shehadeh, Ticaret, Sanayi ve Tedarik Bakanlığı Genel Sekreteri Yousuf Al Shamali ve Ürdün-Türkiye İş Konseyi Başkanı Hamdi Tabaa'a da hazır bulundular.

Jafar Hassan, söz konusu ziyaretten büyük memnuniyet duyduğunu, Ürdün ve Türkiye arasındaki ilişkilerin çok köklü olduğunu, Ürdün'ün Türk yatırımları için önemli bir üs olduğunu, Ürdün'de daha fazla Türk yatırımı ve Türk firmaları ile Ürdünlü firmalar arasında daha fazla işbirliği görmek istediklerini belirtti. Özellikle Ürdün'ün ABD, Kanada, Singapur ile Serbest Ticaret Anlaşmaları'nın yanısıra, Arap Serbest Ticaret Bölgesi üyesi olması nedeniyle yatırımcılara önemli avantajlar sunduğunu dile getirdi. Hükümetin kamu ve özel sektör ortaklığı enerji, sağlık, su, bilişim teknolojileri ve ulaştırma sektörleri projeleri üzerinde çalıştığını da sözlerine ekledi.

Büyükelçi Murat Karagöz, iki ülke arasındaki ilişkilerin en üst düzeyde olduğunu, THY'nın Akabe seferlerini başlatması ile Akabe ekonomisine önemli bir katkı sağlanmasının beklendiğini ifade etti.

İş Konseyi Başkanı Faruk Akbal, İş Konseyi olarak Ürdün'e daha fazla Türk yatırımı çekilmesi yönünde çalışmalar yapılacağını, Ramazan ayından önce Istanbul'da Ürdün'deki yatırım imkanlarını anlatan bir forum düzenlemeye hazır olduğumuzu dile getirdi.

Ürdün-Türkiye İş Konseyi Başkanı ve Ürdün İşadamları Derneği Başkanı Hamdi Tabaa'a ise Türkiye'den gelen yatırımlara öncelik verdiklerini, örneğin Ürdün'de kaliteli domates yetiştirildiğini ve Türkiye'deki domates salçası üreticilerinin Ürdün'de üretim yapabileceklerini belirtti.

Toplantıda ayrıca Ürdün tarafı yeni yönetmeliğe göre Ürdün'deki tıp fakültelerinin özel sektör tarafından yönetilebileceğini, Amman'da büyük bir sağlık şehri kurulacağını ve bir yatırımcı arayışında olduklarını dile getirdi.

Ürdün'ün Istanbul Fahri Konsolosu Şerif Egeli, Türkiye'nin metrobüs hatlarında son derece başarılı olduğunu, IETT'nin Amman'da metrobüs hattının inşaatı ve işletilmesi konusunda talip olduğunu ve Istanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Amman Belediyesi'ne 40 otobüs hibe etmeye hazır olduğunu, ayrıca IETT'nin bu konuda eğitim vermeye hazır olduğunu belirtti. Diğer yandan, Mersin-Akabe arasında Ro-Ro seferleri başlatılmasının iki ülke arasındaki ticareti canlandıracağını, ancak başta her iki ülke hükümetinin hatları sübvanse etmesinin gerekebileceğini söyledi.

Başbakan Yardımcısı ile görüşmenin ardından Ürdün İşadamları Derneği ev sahipliğinde Türkiye-Ürdün İş Konseyi Ortak Toplantısı'na geçildi. Toplantıda T.C. Amman Büyükelçisi Murat Karagöz, Ürdün'ün Ankara Büyükelçisi Ismail Issa Ismail Rifaie, Türkiye-Ürdün İş Konseyi Başkanı Ömer Faruk Akbal, Ürdün-Türkiye İş Konseyi Başkanı Hamdi Tabaa'a, Yatırım Komisyonu Genel Sekreteri Freidoun Hartoka birer konuşma yaptılar.  Toplantıda

Türkiye'de Ürdün'ün tanıtımının yapılması, Ürdün'ün sunduğu imkanların anlatılması ve bilinirliğinin arttırılması, bu kapsamda İş Konseyi toplantılarının daha sık yapılması, Türkiye ve Ürdün arasında 70 yılını tamamlamış köklü diplomatik ilişkilerin daha da güçlendirilmesi yönünde çalışmalar yapılması, Ürdün'ün sahip olduğu güçlü mühendislik firmalarının da dikkate alınarak iki ülke firmalarının Suriye ve Irak'ın yeniden imarında birlikte rol almaları, THY'nın 17 ay aradan sonra Istanbul-Akabe seferlerini başlatması ile turizm ilişkilerinin yanısıra ekonomik ilişkilerinde güçleneceği dile getiridli.

İş Konseyi Ortak Toplantısı'nın ardından Ortak Yürütme Kurulu toplantısı düzenlendi. Toplantıda İş Konseyi'nin önümüzdeki dönem çalışmaları hakkında görüş alışverişinde bulunuldu. Ürdün tarafı, özellikle Doğu Afrika'da büyük projeler olduğunu ancak Ürdünlü inşaat şirketlerinin söz konusu projeleri tek başlarına yürütebilecek büyüklükte olmadıklarını bu nedenle Türk inşaat firmaları ile işbirliğine gidilebileceğini dile getirdi. Türk tarafı olarak bu işbirliğine sıcak bakıldığı, Istanbul'da yapılması öngörülen sonraki toplantıda Afrika İş Konseyleri ile bu konuyla ilgili bir toplantı düzenlenmesi önerisi getirildi. Diğer yandan, bu tür büyük projelerin finansmanında Ürdün'ün Arap fonlarından ve finansal kurumlarından sağlayacağı finansman imkanlarının işbirliğine önemli katkı sağlayacağı vurgulandı.

Aynı gün akşam Rakhaa Derneği ile bir toplantı düzenlendi. Rakhaa Derneği Başkanı Fahad Tawileh Türkiye'nin Filistin meselesine yaklaşımını saygıyla karşıladıklarını, Ürdün'ün ekonomisinin zor bir süreçten geçtiğini, Türk firmalarının teknoloji birikimlerinden faydalanmak istediklerini, Türkiye'nin Ürdün'den fosfat ithalatı yapması konusunda talepleri olduğunu dile getirdi.

İş Konseyi Başkanı Faruk Akbal, Akabe ziyaretine değinerek Akabe'de çok başarılı bir ziyaret gerçekleştirildiğini, imkanların yerinde incelendiğini, fosfat konusunda ise Ürdün'den gelen fiyatların yüksek olması nedeniyle alım yapılmadığını, konunun yeniden gözden geçirilmesi halinde alım yapılabileceğini, Türkiye'deki gübre fabrikalarının Ürdün'den fosfat almakta istekli olduklarını dile getirdi.

MÜSİAD Başkan Yardımcısı İbrahim Uyar MÜSİAD olarak 10-13 Mayıs tarihlerinde Ürdün'ü yeniden ziyaret ederek fuara iştirak edeceklerini, Akabe ile bir iyi niyet anlaşması imzalamayı öngördüklerini, Ürdün tarafı olarak Türkiye'ye daha sık gelmelerini ve Ürdün'deki yatırım imkanlarını Türkiye'deki iş çevrelerine daha iyi tanıtmaları gerektiğini belirtti.

Söz konusu toplantının ardından Ürdün-Filistin İşadamları Forumu'nun heyet onuruna verdiği akşam yemeği davetine geçildi.